7 tips om beter met kritiek om te gaan

Als er iets part of life is, is het het krijgen van kritiek. Tenzij je op een onbewoond eiland gaat wonen, is het onvermijdelijk. Natuurlijk vindt niemand het leuk om kritiek te krijgen, maar we hoeven ons er niet onzeker of rot door te voelen. Want kritiek kan juist heel waardevol zijn en je vooruit helpen. Mits je weet hoe je er op een constructieve manier mee om kunt gaan. Als je dat kunt, zal het je juist versterken in plaats van neerhalen. In dit blog daarom 7 tips om beter met kritiek om te gaan!

1. Onderscheid schadelijke kritiek van opbouwende kritiek

Leer het verschil kennen tussen schadelijke kritiek en opbouwende kritiek. Opbouwende kritiek is, idealistisch gezien, bedoeld om je vooruit te helpen als persoon en is gerechtvaardigd. Het komt vaak van iemand die jou kent en de beste intenties met jou heeft: het is voor JOUW eigen bestwil en groei. Destructieve kritiek daarentegen, wordt vaak gebruikt om jou neer te halen en de ander een beter gevoel te geven. Hier zit geen positieve intentie achter en is niet gerechtvaardigd. Dit soort opmerkingen mag je gewoon negeren en hoef je niet meer aandacht te geven dan het verdient (->  ga dan naar tip 2 en 7). Laat je in ieder geval nooit tegenhouden om je doelen te realiseren door dit soort destructieve kritiek.

2. Geef jezelf een time-out indien nodig

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat ons stress-systeem door kritiek wordt geactiveerd. Hierdoor kun je heftige emoties ervaren, zoals boosheid, verdriet of angst. Dit is heel normaal, maar het betekent niet dat je je er direct door moet laten leiden. Door jezelf na het ontvangen van kritiek een time out te geven, kun je eerst kalmeren voordat je reageert. Hierdoor vermijd je dat je in de heftigheid van de emoties dingen doet of zegt waar je achteraf spijt van krijgt. Loop niet zomaar weg, maar zeg tegen de ander dat je even rustig na moet denken en er later op terug zult komen.

3. Erken en accepteer dat je niet perfect bent

Onthoud dat niemand perfect is, en dat jij dat ook niet bent. En bovenal, dat je dat ook helemaal niet hoeft te zijn. Iedereen heeft sterke EN zwakke punten en we maken allemaal ‘fouten’. Dat is heel menselijk, en niks om je voor te schamen. Juist door je ‘zwakke’ punten te (h)erkennen en het te accepteren, kun je groeien en vooruit komen als mens. Hetzelfde geldt voor het maken van fouten. Zie het dus niet als iets slechts of iets waar je je voor moet schamen, maar als een deel van mens zijn.

4. Vat het niet persoonlijk op

Een van de grootste obstakels bij het krijgen van kritiek, is dat we kritiek vaak heel persoonlijk opvatten. We maken feedback vaak groter dan het is, en/of betrekken het op ons hele zijn. Het gevolg daarvan is dat we onzeker kunnen worden over wie we ZIJN. Echter heeft kritiek zelden tot nooit betrekking op jou als geheel persoon. Meestal enkel op een klein deeltje/aspect van onszelf; op iets dat we wel of niet doen. Bijvoorbeeld op een stukje gedrag, op een taak, of op een emotie/gebeurtenis dat van voorbijgaande aard is. Als je je dat beseft, wordt het makkelijker om kritiek te incasseren zonder onzeker te worden over wie jij bent.

5. Blaas kritiek niet op en vraag door

De intentie van degene die opbouwende kritiek geeft is positief. Het is bedoeld om je vooruit te helpen en te laten groeien als mens. Niet om je neer te halen of je rot te laten voelen. Dat laatste doen we vaak juist ZELF! Onze innerlijke criticus blaast kritiek vaak op en verzint er allerlei drama verhaaltjes bij. Hierdoor worden we onnodig onzeker, bang of boos.

Ga niet mee in de verhaaltjes van je innerlijke criticus. Luister goed naar wat de ander echt zegt. Als je baas zegt dat je een tijdje minder productief bent geweest dan normaal, bedoelt hij niet dat je lui of waardeloos bent en hij je zal ontslaan. Hij bedoelt hiermee dat hij je wilt motiveren om weer je potentieel te benutten. Als je vriendin zegt dat ze het jammer vindt dat ze zo weinig van je hoort, zegt ze niet dat jij een slechte vriendin bent en ze je niet meer wilt zien. Ze zegt hiermee dat ze het leuk zou vinden meer van jou te horen. Is het niet helemaal duidelijk wat de ander bedoelt, vraag dan door. Hierdoor voorkom je dat je zelf dingen in gaat vullen en een drama verhaal in je hoofd creëert.

4. Beantwoord de kritiek

Of je nu een time out hebt genomen of niet; geef een reactie op wat de ander met jou deelt. (Tenzij het destructieve kritiek is, zie punt 1). Door op een rustige manier een reactie te geven, voelt de anders zich serieus genomen. Als je in je eigen woorden samenvat wat de ander heeft gezet, voelt de ander zich bovendien echt gehoord. Dit draagt bij aan een goede verstandhouding, zonder dat je nog maar iets met de feedback hebt gedaan.

5. Reageer op de inhoud, niet op de emoties

Soms kan iemand kritiek op een boze toon of onhandige manier brengen. Het lastige hiervan is dat we in dit soort situaties vaak geneigd zijn enkel de beladen confrontatie te onthouden, en niet de waardevolle inhoud van de feedback zelf. De kans is groot dat we dan niet op de inhoud reageren, maar enkel op de toon/emotie van de ander. Oefen in dit soort gevallen om de confrontatie en/of de emoties van de ander te onderscheiden van de boodschap. Met de emoties van de ander kun je namelijk niet zo veel, maar met de boodschap/feedback wel! (Zie punt 6.)

6. Waardeer kritiek en leer ervan

We zijn al snel geneigd om kritiek weg te wuiven en boos te worden op de ander. Maar als de intentie van die persoon positief is, kunnen we juist wat leren van deze feedback. Kritiek is gebaseerd op het wereldbeeld van de ander, en dat geeft ons de mogelijkheid om dingen vanuit een ander perspectief te bekijken. Of om stukjes van onszelf te ontdekken die we nog niet kenden. Hierdoor kun je groeien als mens en (het gevolg van) je gedrag beter begrijpen. Neem de tijd om voor jezelf na te gaan wat je van de kritiek kunt leren. Welke waarde voegt het toe voor jou? Kun je dankzij deze nieuwe inzichten dingen in de toekomst wellicht op een anderen manier doen?

7. Bedank voor de feedback en sluit positief af

Ongeacht of de kritiek negatief is of opbouwend is: Wees respectvol naar de ander en behandel de ander zoals jij behandeld wenst te worden. (Juist in het geval van negatieve, aanvallende personen: “Kill em with kindness!”) Bedank ander voor de feedback, ook al ben je het er niet mee eens. Vraag vervolgens welk gedrag of wat de ander WEL zou willen zien. Hierdoor voelt de ander zich niet alleen gehoord, maar geef je het gesprek een positieve draai. Het is dan aan jou om te kijken wat je ermee doet. Als laatst kun je de ander eventueel vragen om je hierbij te helpen, door tips te geven of jou op een andere manier bij te staan.

Hopelijk kun je met de bovenstaande tips beter met kritiek omgaan. Het zal even oefenen zijn, maar hoe vaker je hiermee oefent hoe makkelijker het wordt. Onthoud dat je nooit iedereen tevreden kunt stellen. Als je dat wel probeert – en alles voor iedereen probeert te zijn –  ben je niets voor jezelf! Dus ook hier geldt; blijf dicht bij jezelf tijdes het krijgen van kritiek en neem mee wat voor jou echt waardevol is! 

Wil jij je eigenwaarde vergroten en dicht bij jezelf leren blijven? Dan is het online Eigenwaarde Programma wat voor jou! Bekijk het programma hier.