Ben jij hoogsensitief? Zo ga je er beter mee om.

Hoogsensitief zijn. Herken jij dat overprikkelde gevoel? Alle geluiden, lichten en ervaringen voelen even te veel. Je wil je het liefst terugtrekken in een rustige omgeving om bij te komen, en even helemaal niemand om je heen hebben. Misschien heb je moeite met grenzen aangeven, met nee zeggen, met jezelf rust gunnen, waardoor je elke keer weer over je grenzen heen gaat. Soms leidt dit tot weinig energie, of zeg je last minute afspraken af omdat het te overweldigend voelt.

Herken je dit? Dan is de kans groot dat je hoogsensitief bent. En ook dat je nog niet geleerd hebt hoe je er goed mee om kunt gaan, waardoor je vaak over je grens gaat. In dit blog lees je wat hoogsensitiviteit is, en hoe beter met hoogsensitiviteit om kunt gaan! Het resultaat? Meer rust in je leven, en minder vaak overprikkeld!

Als je hoogsensitief bent

Ongeveer 1 op de 5 mensen is een hoogsensitief persoon (HSP). Als je hoogsensitief bent, ben je geboren bent met een sensitief zenuwstelsel. Hierdoor ontvang je meer informatie en prikkels vanuit je omgeving. Je verwerkt deze prikkels, je gedachten en gevoelens veel intenser dan iemand die niet hooggevoelig is. Licht, geluid, geur, en ook gevoelens van anderen komen sterker binnen. Je ervaart dingen intenser, en daarnaast verwerk je informatie nauwkeuriger. Dat betekent ook dat je meer tijd nodig hebt om al deze prikkels te verwerken, en te herstellen.

Emotioneel en verlegen?

De term ‘ hoogsensitief’ lijkt een trend te zijn. Echter bestaat het hoogsensitief zijn al heel langer. 20 jaar geleden publiceerde het Amerikaanse psychologenkoppel Elaine en Art Aron al een artikel over HSP. Mensen die hoogsensitief zijn, kregen vroeger alleen een ander label opgeplakt. Ze werden bijvoorbeeld overgevoelig, verlegen, teruggetrokken of emotioneel genoemd. Niet echt een positieve  stempel. De laatste jaren is veel meer studie gedaan naar hoogsensitiviteit en wordt het gelukkig steeds meer (h)erkend en als iets positiefs gezien. We weten beter wat het is, wat het betekent, en daardoor ook hoe je er beter mee om kunt gaan.

Niet iedereen die hoogsensitief is is verlegen 

Veel mensen denken dat iemand die hoogsensitief is, teruggetrokken en verlegen is. Dat is niet altijd zo. Hoogsensitieve mensen zijn zeker niet altijd verlegen. Sterker nog, hoogsensitieve mensen kunnen ook extravert en uitbundig zijn. Naast de ‘waarnemers’, die meer van vertrouwde omgevingen houden en liever rust opzoeken, heb je ook hoogsensitieve personen die juist van nieuwe, intense ervaringen houden. Ze vervelen zich snel en ontmoeten graag inspirerende mensen. Ze zien veel kansen, denken snel en zijn ook snel afgeleid. De valkuil is dat ze zo enthousiast zijn, dat ze het contact met zichzelf kwijtraken. Ze gaan vaak onbewust over hun grenzen heen en zijn dan ineens overprikkeld. Er zijn ook HSP’ers die zich herkennen in een combinatie van deze 2 kanten.

De invloed van je jeugd

Hoogsensitief is niet iets wat je zomaar wordt; je bent ermee geboren. Daarnaast heeft de omgeving waarin je opgroeit meestal ook een grote invloed op hoe je later als volwassen hoogsensitief persoon functioneert. Als je opgroeit in een negatieve omgeving met veel onrust en onveiligheid, word je als HSP extra gevoelig voor stress en afwijzing. Je ‘voelsprieten’ worden nog gevoeliger voor gevaar en onrust. En als je als hoogsensitief persoon juist opgroeit in een rustige, warme omgeving, heeft dat een positieve invloed op je functioneren als volwassenen. 

Mijn ervaring als hoogsensitief persoon

Als hoogsensitief persoon dacht ik vroeger altijd dat ik raar was, en dat het mij kwetsbaar maakte. Ik voelde mij soms anders dan anderen. Ik was overgevoelig, emotioneel, en sensitief. Prikkels kwamen heel hard binnen, ik moest langer herstellen van drukte, en multitasken en drukke omgevingen waren niet aan mij besteed. Ik dacht dat er wat ‘mis’ met mij was. Pas jaren later, toen ik meer leerde over hoogsensitiviteit, begreep ik dat het eigenlijk helemaal niet iets vervelends hoeft te zijn. Als je er goed mee om leert gaan, is het iets heel moois en behulpzaams. 

De voordelen van hoogsensitief zijn

Mensen die hoogsensitief zijn, zijn soms waakzamer en voorzichtiger dan de rest. Dit heeft waarschijnlijk een belangrijke evolutionaire functie; je merkt eerder gevaar en disharmonie op, waardoor je jezelf en de rest van de groep in veiligheid kunt brengen. Van oudsher zijn mensen die hooggevoelig zijn daarom de pioniers, waarzeggers, de adviseurs en sterrenkijkers. Ze kregen de rol om de groep te waarschuwen voor gevaren. 

Ook in deze tijd en in deze maatschappij kan hoogsensitiviteit nog steeds gunstig zijn. Als je voldoende tijd neemt om te herstellen en de juiste omstandigheden voor jezelf creëert, kun je dus juist profiteren van je gevoeligheid. Je kunt dan steeds meer de fijne en mooie kanten ervan ontdekken. Mensen die hoogsensitief zijn, zijn namelijk empathisch, zorgzaam en voelen goed aan wat een ander nodig heeft. Ze bouwen daardoor sterke sociale relaties op. Ook zorgen ze voor een goede harmonie in een team. Ze genieten intenser van fijne contacten, aanraking, kunst en schoonheid en zijn zelf vaak ook creatief.

Mensen die hoogsensitief zijn, zijn veelal schrijver, ontwerper, interieur designer, coach, kunstenaar, adviseur, rechercheur, analist, wetenschapper of werken in de zorg. 

Als je er nog niet goed mee weet om te gaan

Ondanks de mooie kanten van hoogsensitief zijn, ervaren sommige mensen die hoogsensitief zijn klachten. Door de vele omgevingsprikkels in de moderne, veeleisende en drukke maatschappij, ligt overprikkeling op de loer. Je krijgt dan te veel prikkels binnen, en neemt te weinig tijd om ervan te herstellen. Je bent dan gevoeliger voor stress(klachten), en loopt meer risico op overspannenheid en een burn out. Ook worden sommige hoogsensitieve mensen te snel meegesleurd in de emoties van anderen, wat heel uitputtend kan zijn als de mensen om je heen negatief zijn. Ook werken in een omgeving of in een beroep dat niet bij je past, komt je als hoogsensitief persoon niet ten goede. 

Als je nooit leert om om te gaan met je sensitiviteit, en niet de juiste omstandigheden en herstel momenten voor jezelf creëert, kun je overprikkeld raken. Chronische overprikkeling kan leiden tot overspannenheid en zelfs tot een burn out.

Zo ga je beter om met hoogsensitief zijn

Hoogsensitiviteit kan dus 2 kanten op werken. Als je er niet goed mee om leert gaan maakt het je kwetsbaarder voor stress, depressie, burn-out en angst bij negatieve omstandigheden. Aan de andere kant maakt het je ook extra talentvol als je positieve omstandigheden creëert en ermee om weet te gaan. Dat heeft overigens tijd en oefening nodig. Het helpt om je te omringen met andere mensen die ook hoogsensitief zijn. Zij begrijpen je vaak beter, en kunnen hun tips en ervaringen met jou delen. 

Maar begin eerst bij jezelf, door te oefenen met het toepassen van de onderstaande tips. Hiermee kun je al grote stappen maken in het beter omgaan met je hooggevoeligheid. 

1. Zorg voor genoeg hersteltijd en kies je eigen tempo

Mensen die hooggevoelig zijn, zijn vaak ook stressgevoeliger. Probeer daarom niet mee te gaan met het jachtige tempo van deze maatschappij. Kies je eigen tempo. Vergelijk je niet met anderen en pas je normen niet aan aan de meerderheid. Iedereen heeft een andere mate van gevoeligheid. Kies daarom het tempo dat  bij jou past. 

Luister bovendien naar de signalen van je lichaam. Deze signalen geven heel goed aan wanneer je aan je ‘tax’ zit wat prikkels betreft en wanneer  je rust nodig hebt. Hierdoor voorkom je dat je overprikkeld raakt. Ben je toch over je grens gegaan en overprikkeld? Neem dan de tijd en ruimte voor jezelf om weer op te laden op een manier dat voor jou goed voelt. Voor mij werkt het om (yin)yoga te doen, naar de sauna te gaan, in bad te gaan en een avond alleen in te plannen.

2. Oefen met je grenzen aangeven 

Voor mensen die hoogsensitief zijn, is het door hun hoge mate van empathie soms lastig om hun grenzen aan te geven. Niet alleen naar anderen, maar ook naar zichzelf. Ze zijn vaak bang anderen teleur te stellen, of om niet aardig gevonden te worden. Hierdoor willen ze vaak alles voor iedereen zijn zijn, vermijden ze conflicten door zichzelf niet uit te spreken en hun eigen behoeften opzij zetten. Maar ook leggen ze de lat heel hoog voor zichzelf; ze moeten enorm veel van zichzelf, en vaak ook nog perfectionistisch.

Oefen daarom met het bewaken van jouw tijd en energie, door duidelijke grenzen te stellen. Zowel naar jezelf als naar anderen. En zowel in je privéleven als op werk. (Lees hier en hier hoe je dat doet). Juist als je nooit nee zegt en je grenzen niet aangeeft, is de kans groot de je last minute af moet zeggen vanwege de overprikkeling die je ervaart. Of dat je continu dingen doet waar je niet achter staat. Dat kost niet alleen heel veel energie, maar je stelt daarmee vooral jezelf teleur. 

Een goede tip van Carlijn Sijs, coach en trainer gespecialiseerd in hoogsensitiviteit, is om elke week goed naar je agenda te kijken. Waar krijg je energie van en waarvan niet? Cancel de afspraken van tevoren waarvan je weet dat je die waarschijnlijk niet kunt nakomen. Heb je een drukke dag op de agenda? Plan dan in de avond een date night met jezelf in, waarin je lekker oplaadt en doet waar jij op dat moment zin in hebt. 

3. Zorg voor de juiste omgeving die bij jou past.

Omdat je als hooggevoelig persoon extra gevoelig bent voor je omgeving, mag je hier extra aandacht aan besteden. Zorg dat je zoveel mogelijk in een fijne omgeving bent. Maak van je kamer/huis een fijne, rustgevende omgeving. Kies voor een werkplek waar je de ruimte krijgt om je af en toe ook terug te trekken. Vermijd locaties die jou een negatief gevoel geven. Werk je toch in een luidruchtige omgeving? Mij helpt het om een noise-canceling koptelefoon op te zetten. Hierdoor verminder ik de geluidsprikkels om mij heen. 

4. Kies voor de juiste mensen om je heen, en bescherm je voor de vibe van anderen.

Net zoals je gevoeligheid voor je omgeving, ben je ook extra gevoelig voor de vibe van andere mensen. Je voelt waarschijnlijk eerder als iemand niet oprecht is, negatief is of zich niet lekker voelt. Probeert de negatieve en niet oprechte mensen zoveel mogelijk te vermijden. Soms lukt dit niet, bijvoorbeeld op kantoor. Bescherm jezelf dan door ‘gecenterd’ te blijven. Dat betekent dat je bewust jouw energie dicht bij jezelf houdt, oftewel, dicht bij jezelf blijft. Dit kun je doen door s’ochtends te mediteren, door te focussen op je ademhaling, en stevig met je voeten op de grond te staan. Het helpt ook om een soort ‘beschermboog’ van licht om je heen te visualiseren, waar geen negativiteit van anderen doorheen kan.

5. Geef jezelf ruimte om uiting te geven aan je creatieve kant. 

Als jij hoogsensiteif bent, is de kans groot dat je creatief bent. Geef jezelf ruimte om hier uiting aan te geven. Voor HSP’ers is dit een hele goede uitlaatklep om prikkels te verwerken en nieuwe inspiratie op te doen. Wat past bij jou? Schrijven, creëren, vormgeven, tekenen, muziek maken? Dit is ook een goede manier om dicht bij jezelf te blijven, en te voelen wat er in jou leeft.

6. Slaap voldoende!

Onderschat de waarde van slaap niet. Door te slapen laad je op, en ‘herstart’ je als het ware je lichaam. Gebruik liever een uur voor het slapen geen elektrische apparaten meer. Ga liever iets rustigs doen voor jezelf, zoals het lezen van een boek, muziek luisteren, of in een dagboek schrijven. Creëer een fijn avond ritueel voor jezelf, die je elke avond voor het slapen gaan doet. Zet bijvoorbeeld kaarsjes aan, rustgevende muziek op, en sprenkel lavendel op je kussen. Hierdoor geef je je lichaam een seintje dat het tijd is om te slapen. Bovendien kalmeer je je zenuwstelsel en geef je je hoofd de kans om tot rust te komen voordat je in bed ligt.

7. Zoek hulp! Je hoeft het niet alleen te doen.

Soms hebben we als mens wat hulp nodig om nieuwe inzichten te krijgen en nieuwe gedragingen aan te leren. Als je echt last blijft houden van overprikkeling, wil het helpen om een training te volgen over hoogsensitiviteit, of om met een coach te praten. In een training krijg je simpele, praktische tools om nog beter met hoogsensitiviteit om te gaan en prikkels te verminderen. Tijdens training of in een gesprek met een coach leer je tijd voor jezelf te maken en grenzen aan te geven. Je leert specifiek wat jouw valkuilen zijn, en wat je nog meer kunt doen om overprikkeling te voorkomen en meer rust te creëren.

Wil jij leren om beter met hoogsensitiviteit om te gaan en om voluit te leven? Dan is het online Thrive programma wat voor jou! Bekijk hier het programma, of neem contact met mij op voor een gratis intake coach sessie!