Durf jij te voelen? Het belang van emoties toelaten (en 5 stappen die je hierbij helpen)

Emoties toelaten, het was jarenlang zeg maar niet ‘mijn ding’. Voelen was eng, oncomfortabel en iets wat ik nooit heb geleerd. Ik kreeg eerder een tegenovergestelde boodschap mee: “Houd je sterk”. “Niet huilen in het openbaar.” “Stel je niet zo aan.” “Doe niet zo kinderachtig.” “Wat ben je toch gevoelig”.

Ik dacht dat emoties toelaten en tonen zwak was, en dat het iets was om je voor te schamen. Het gevolg was dat ik mij groot hield en een ‘binnenvetter’ werd. Emoties wegduwen, mij niet uitspreken en sterk blijven naar de buitenwereld werden mijn ‘overleef mechanismen’. Hierdoor voelde het soms alsof ik meer aan het overleven was, dan aan het leven. 

Het belang van emoties toelaten

Emoties toelaten en uiten is niet iets dat we leren op school. En vaak ook niet van onze ouders, omdat ze dit zelf nooit geleerd hebben. Toch is het ontzettend belangrijk om te leren emoties toe te laten en te uiten. Ja, ook de oncomfortabele emoties. 

Emoties toelaten zorgt ervoor dat je dicht bij jezelf en op je eigen pad blijft, sterker in je schoenen staat en – ja echt – meer geluk kunt ervaren. 

Een emotie is namelijk een belangrijk signaal, dat je iets te vertellen heeft. Bijvoorbeeld of iets wel of niet goed voelt voor je, dat je nog iets te verwerken hebt, of dat iemand over je grens gaat. Als je je eigen emoties niet (h)erkent, laat je andere bepalen hoe ver ze kunnen gaan of hoe jij je leven leidt. De kans is groot dat je dan je leven leidt op een manier dat niet prettig voelt voor jou. En dat het je zelfvertrouwen en geluk ondermijnt. 

Als je jezelf niet toestaat emoties te voelen, ontzeg je jezelf bovendien een belangrijk deel van je bestaansrecht. Ehmmm wat?! Klinkt misschien heftig, maar voluit leven = emoties toelaten, voelen en uitspreken. Voelen hoort bij het mens zijn. Als je dit deel ontzegt, zeg je eigenlijk tegen jezelf dat je geen volledig mens mag zijn. Dat dat wat jij vanbinnen ervaart, er niet toe doet. En hoe kun je voluit leven, als je jezelf een belangrijk onderdeel van het mens zijn ontzegt? 

Je houdt jezelf gevangen

Door niet te voelen, houd je jezelf gevangen in je ‘overleef modus’, die jou het idee geeft dat je continu aan het vechten bent. Tegen jezelf, tegen wat je voelt, tegen het leven en onprettige gebeurtenissen. 

In deze overleef modus gebruiken we vaak onbewust ‘strategieën’ om emoties te negeren of te dempen. De één gaat bijvoorbeeld keihard werken en schiet in perfectionisme, de ander vlucht in eten, drank of drugs. En weer een ander gaat shoppen, stappen, overmatig sporten, apathisch tv kijken, etc. Dit zijn allemaal ‘overleef mechanismen’ om te dealen met emoties waarvan we denken dat ze te heftig en te zwaar zijn. Ooit heeft dit je misschien geholpen, maar op lange termijn werkt het je vooral tegen. 

Want juist door niet te voelen en een overleef mechanisme in te zetten, wordt het leven zwaarder. Emoties wegduwen voelt namelijk alsof je een bal krampachtig onder water probeert te houden; dat is heel vermoeiend, en niet voor altijd vol te houden. Op een gegeven moment raak je uitgeput. 

Als je emoties opkropt en wegduwt, is de kans dus groot dat je er op een gegeven moment last van gaat krijgen. Niet alleen doordat de meeste overleef mechanismen ongezond zijn, maar ook omdat je onverwerkte emoties opslaat in je lichaam. Op langere termijn blokkeren ze je energie, en stompen ze je af. Hierdoor voel je niet meer goed wat wel en niet bij je past, laat je makkelijker over je heen lopen, word je heel moe, of kun je geen vreugde meer ervaren. Soms kan het zelfs leiden tot depressie, neerslachtigheid, paniek en angstgevoelens, onzekerheid en eetproblematiek.

Emoties toelaten en leren begrijpen, helpen je groeien

Het is dus belangrijk om emoties te leren toelaten. Want pijnlijke ervaringen en de emoties die daarmee gepaard gaan, zullen er altijd zijn. Het leven is nu eenmaal niet altijd rozengeur en maneschijn. Dus hoe fijn zou het zijn als je beter om kunt gaan met dat wat jij voelt, en op een prettigere manier leert omgaan met de downs in het leven? Het gaat je een hoop ruimte geven. Ruimte voor jezelf, voor jouw dromen, verlangen en behoeften. Emoties toelaten helpt je om te groeien als mens, zodat jij het leven kunt creëren waar je echt naar verlangt. Je zult minder vechten, en meer overgeven aan het leven. 

“Een emotie is een teken dat iets je raakt en heeft daarmee een functie. Het is belangrijk om daarnaar te kijken, want als je emoties niet verwerkt, blijven ze ‘een open wond’, die bij elke nieuwe, pijnlijke gebeurtenis steeds groter wordt.”

Waar begin je? 

Voor mij was de eerste stap om onder ogen te komen dat ik mijn emoties weg duwde. Het herkennen en erkennen van mijn patronen wat emoties betreft, was al belangrijk inzicht. Want pas als je weet hoe je ergens mee omgaat, kun je iets veranderen. Vraag jezelf daarom eerst eens af hoe jij met jouw emoties omgaat. Kun jij jouw emoties toelaten, of duw jij ze weg? En zo ja, hoe doe je dat dan? Op welke momenten ren jij weg van jouw emoties, en onderdruk jij ze met externe factoren? Probeer dit eens een week bij te houden, zodat je waardevolle inzichten krijgt in jouw belemmerende patronen. 

“Als je weerstand voelt richting de emoties die er zijn, ze niet onderzoekt en niet wil voelen, worden ze over het algemeen alleen maar sterker, en voel je je alleen maar slechter.”

Als je je patronen herkent, kun je vervolgens oefenen met het toelaten van emoties, in plaats van ze weg te duwen. Voordat je denkt “ojeee, nu moet ik gaan voelen en ik wil niet voelen want dat is te overweldigend”, onthoud dan dat de hevigheid van een emotie vaak maar een paar minuten duurt.

‘Emotie’ komt van het Latijnse woord ‘emovere’, wat ‘energie in beweging’ betekent. Het is een soort energie die je in je lichaam kunt voelen. Als je dit gevoel toelaat, krijgt het ruimte en kan het ook snel weer wegstromen. Hoe meer je het toelaat, hoe sneller de emotie kan bedaren. Hoe meer je je ertegen verzet, of eraan vast gaat houden door er een drama verhaaltje van je mind aan te koppelen, hoe heftiger en langduriger een emotie wordt. 

Denk maar aan de opluchting die je voelt na een flinke huilbui. Door te voelen, laat je emoties los. En dit creëert ruimte in jou. En deze ruimte kun je goed gebruiken om te onderzoeken waar de emotie vandaan komt, en wat het jou wil vertellen. Misschien voelt dit in het begin nog heftig, maar het wordt minder hoe meer je ermee oefent. Gun jezelf daarom de tijd en aandacht om weer te leren voelen. Dit kun je doen aan de hand van het volgende stappenplan;

De 5 stappen voor het toelaten van emoties

1. Focus op je adem

Help, er razen emoties door je lijf! Het is heel verleidelijk direct te handelen vanuit deze emotie en in je oude patronen te vervallen. Maar dit keer kies je bewust om de emotie er te laten zijn, in plaats van ertegen te vechten of ervan te vluchten. Dit doe je door je aandacht naar je adem te brengen, en bewust te voelen hoe je adem door je lichaam stroomt. Hiermee breng je je aandacht naar jouw lijf en naar het ‘nu’ (waar je normaal gesproken van wil vluchten).

2. Benoem de emotie

Voel wat je in je lijf ervaart, en benoem de emotie(s). Je kunt het jezelf makkelijker maken door ze terug te brengen naar één van de vier basisemoties: bang (angst), bedroefd (verdriet), blij (vreugde) of boos (woede). 

3. Ruimte geven aan je emotie

Breng je aandacht en adem vervolgens bewust naar de plek toe waar jij de emotie(s) voelt. Sta jezelf toe om deze emotie(s) en je reactie erop helemaal te voelen. Zie het als iets wat door je heen mag stromen, zodat het vervolgens ook weer weg kan stromen. Het kan zijn dat de emotie even sterker wordt als je het de ruimte geeft, en je hard moet huilen. Dat is helemaal oké. Onthoud dat de hevige sensatie van een emotie meestal maar 5 minuten duurt als je er ruimte aan geeft. 

4. Onderzoek wat de emotie je wil vertellen

Zodra de hevigheid van je emotie weggeëbd is, ontstaat er ruimte om te onderzoeken wat je gevoel je wil vertellen. Vraag jezelf af wat het is dat je zo geraakt heeft. Waar komt je pijn vandaan? Van welke gebeurtenis en gedachten is het afkomstig? (En ligt er misschien een belemmerende overtuiging of oude pijn onder?)

“Anytime you feel negative emotion, stop and say: something is important here; otherwise I would not be feeling this emotion.” – Esther & Jerry Hicks 

5. Welke behoefte mag vervuld worden?

De laatste stap is om jezelf te geven wat je nodig hebt. Een emotie vraagt – nadat het gevoeld is- meestal om een actie die een onvervulde behoefte vervult. De functie van boosheid is bijvoorbeeld het bewaken van grenzen. Angst heeft de functie om je in beweging te brengen naar veiligheid, en verdriet vraagt om het verwerken van verlies. Wat kun je zelf doen om gehoor te geven aan je behoefte? Neem bijvoorbeeld een warm bad als je verdrietig bent, of schrijf een brief naar degene waar je boos op bent. Of geef je grenzen duidelijk aan via een mail aan de persoon die over je grens is gegaan. 

“It starts with being willing to feel what we are going though. It starts with being willing to have a compassionate relationship with the parts of ourselves that we feel are not worthy of existing on the planet. If we are willing to be mindful not only of what feels comfortable, but also of what pain feels like, to recognize and acknowledge it as best we can in each moment, then something begins to change.” – Pema Chodron

Je zult zien dat als je op deze manier met je emoties omgaat – ze toelaat en onderzoekt – je anders op de situaties in je leven gaat reageren. Niet meer zo heftig vanuit de eerste emotie impuls, maar vanuit een bewuster en kalmer deel in jou. Dit heeft een positieve invloed op de keuzes die je maakt. Ze komen meer vanuit jezelf, in plaats vanuit je overleef strategieën die jou belemmeren in het leven. Hierdoor blijf je dichter bij jezelf en kan je leven positief veranderen!

Geef jezelf wel de tijd om te oefenen. Emoties toelaten is niet altijd makkelijk. Het gaat met vallen en opstaan, en is een constant proces dat je je hele leven toe mag passen. Maar hoe meer je ermee oefent, hoe makkelijker het wordt, en hoe prettiger jij je gaat voelen. Juist door ook de oncomfortabele emoties toe te laten! In mijn boek ‘Proudly Imperfect’ vindt je meer tips en informatie over o.a. het toelaten van emoties. Hier kun je hem kopen.