Voel jij je vermoeid, lusteloos en een beetje down nu de dagen weer korter worden en het zonnetje zich minder laat zien? Heb je moeite om op te staan en heb je meer zin in veel (koolhydraatrijk) eten? Dikke kans dat je last hebt van een herfstdip, ook wel de ‘winterblues’ genoemd. Je bent overigens niet te enige. Naar verwachting krijgt een op de tien Nederlanders last van een herfstdip zodra de dagen korter worden. Vooral vrouwen blijken hier meer last van te hebben: De herfstdip komt gemiddeld bij vrouwen twee keer zo vaak voor!
De meesten vrouwen ervaren voor het eerst klachten van een herfstdip wanneer zij tussen de twintig en dertig jaar oud zijn. En daar ben ik een van. Hoewel ik dol ben op de herfst, heb ik zelf zo rond september/oktober ook een paar dagen tot weken (!) het gevoel dat ik mijn ‘mojo’ even kwijt ben. Inmiddels weet ik wat ik eraan kan doen, zodat ik niet te lang in de dip blijf hangen. Deze tips deel ik graag met je, zodat ook jij minder last hebt van de klachten en kunt genieten van de mooie dingen die de herfst ook te bieden heeft!
Een kenmerk van de herfstdip is dat je in de zomer geen last ervaart, omdat de dagen langer en lichter zijn. Zodra de dagen korter en donkerder worden, kun je last krijgen van klachten door een tekort aan licht. Je lichaam heeft namelijk natuurlijk daglicht nodig om het hormoon cortisol en vitamine D aan te maken. Cortisol zorgt ervoor dat je wakker blijft, kunt focussen en beter met stress om kunt gaan. Vitamine D is goed voor o.a. je weerstand en het goed functioneren van je spieren.
Zorg daarom dat je in de herfst zo veel mogelijk buiten bent. Maak een wandeling in je pauze en ga in het weekend de natuur in zodat je voldoende daglicht pakt. Doe dit het liefst in de ochtenduren; het licht is dan op haar sterkst. Doe dan niet je zonnebril op, want daarmee verminder je de positieve effecten van het zonlicht.
Is er weinig zonlicht te bekennen, of heb je geen zin om naar buiten te gaan? Dan kun je kiezen voor lichttherapie. Je zit dan een paar dagen direct na het opstaan achter een hele felle lamp. Deze lamp bootst het buitenlicht na, waardoor je dag-en nachtritme ondersteund wordt en klachten verminderen. Als je een verwijzing van de huisarts hebt, kun je o.a. bij GGZ instellingen lichttherapie volgen. Een andere optie is om zelf een lichtlamp aan te schaffen. Ik vind dat persoonlijk veel fijner. Je hoeft dan niet eerst door het donker (en de regen!) naar buiten, maar kunt direct vanuit je bed achter de felle lamp gaan zitten. Het zorgt ervoor dat ik me s’ochtend veel scherper, positiever en energieker voel.
Omdat je biologische klok door het tekort aan licht in de war kan raken, is het belangrijk om structuur in je dag aan te houden. Hoe verleidelijk het ook is om heel lang uit te slapen, doe het liever niet. Want door uit te slapen, slaap je s’avonds slechter in waardoor je waak-slaapritme nog meer in de war raakt. Wat je wel kunt doen, is op tijd opstaan en op vaste tijden eten en bewegen, zodat je jouw biologische klok ondersteunt in plaats van tegenwerkt. Een tool die je hierbij kan helpen is een ‘wake-up light’. Dit is een wekker die je wakker maakt met behulp van licht. Je krijg het gevoel dat net zoals in de zomer ‘de zon opkomt’ in je slaapkamer, waardoor je relaxter wakker wordt.
Het is belangrijk om voldoende gezonde vetten te eten. Hoewel 1 gram vet meer energie geeft dan 1 gram koolhydraten of eiwitten, zorgt het er ook voor dat je de vetoplosbare vitamines (A, D, E) beter op kunt nemen. Ook verbetert vet de opname van mineralen en de productie van bepaalde belangrijke hormonen. Zonder gezonden vetten kun je eerder last krijgen van depressieve gevoelens, zeker in de winter als er al weinig zonlicht is. Kies daarom voor maaltijden met gezonde vetten; eet meer vette vis, noten, extra vierge olijfolie, avocado, en (met mate) eieren of biologisch vlees. Vermijd zo veel mogelijk de transvetten. Dit zijn kunstmatig verharde plantaardige vetten, die je vooral vindt in bewerkte voedingsmiddelen.
Een goede nachtrust is ontzettend belangrijk om je overdag beter en je minder down te voelen. Zorg voor een volledig verduisterende slaapkamer en vermijd in de avond het blauwe licht van laptops of je telefoon. Als het donker is, maak je het slaaphormoon melatonine aan, dat nodig is om overdag cortisol te produceren. Bovendien verbeter je door genoeg en goed te slapen je immuunsysteem. Ga daarom op tijd naar bed, en slaap het liefst minimaal 7 a 8 uur. Ben je een slechte slaper? Hier vind je meer tips om beter te slapen.
Beweging is een goede manier om je sombere gevoelens te verminderen en je energie te verhogen, omdat je endorfines aanmaakt. Hoewel het lastig kan zijn om jezelf als je je down voelt van de bank te slepen, doe het toch. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn; maak buiten een wandeling met een vriendin (en pak meteen wat licht mee!), doe je boodschappen op de fiets, maak je huis grondig schoon; alle kleine beetjes helpen. Voor de prestatiegerichte sporters onder ons: Vermijd uitputting door het sporten, dit werkt juist averechts.
Maak in de herfst en winter meer tijd voor dingen die je opladen en waar je ontspanning in vindt. Of je nu naar de bioscoop gaat, een citytrip maakt, gaat wandelen met de hond of naar de sauna gaat; zolang je je zinnen verzet, helpt het je al om je beter te voelen. Binnen blijven zitten en in je zware gevoelens blijven hangen helpt je sowieso niet om je beter te voelen. Omring jezelf bovendien met positieve mensen waar je mee kunt lachen. Ze helpen je om te relatieveren en de herfstdip wat lichter te ervaren.