Nee zeggen: waarom het zo belangrijk is en hoe je het doet.

Moeite met nee zeggen…Misschien herken je het wel. Je manager vraagt of je nog even het werk van je zieke collega over wilt nemen. En of je die deadline toch 2 dagen naar voren kunt schuiven. Voor je het weet zeg je “prima, komt in orde”. Terwijl je al over je oren in het werk zit, en weet dat je over moet werken om die deadline te halen. Of misschien heb je juist  moeite om op privé vlak nee te zeggen. Je zegt op elk verzoek van je vrienden of familie ja. Ook als het jou niet uitkomt, of als je er niet achter staat. 

Hoe voelt dat voor je?

Hoe voelt dat voor je? Waarschijnlijk heel vermoeiend. Want als je geen nee kunt zeggen tegen anderen, ga je regelmatig over je eigen grenzen heen. Je neemt vaak te veel hooi op je vork, of hebt weinig tijd voor de dingen waar je écht blij van wordt en die voor jou belangrijk zijn. En nog vervelender; elke keer baal je weer dat je toch ja hebt gezegd, terwijl je nee bedoelde. Het voelt alsof de pleaser in jou telkens weer de baas lijkt te zijn, en je stelt jezelf continu teleur. Heel frustrerend! 

Ik moet toegeven dat ik het vroeger ook best lastig vond om nee te zeggen. Het was iets dat ik echt moest leren. Als hoogsensitief persoon wilde ik graag altijd anderen helpen, niemand teleurstellen en de sfeer altijd goed houden door anderen te pleasen. Maar door overal ja op te zeggen, bewaakte ik mijn eigen grenzen niet en stelde ik vooral mezelf teleur. Ik was regelmatig uitgeput, en stond niet altijd achter de dingen die ik deed.

Gelukkig heb ik inmiddels geleerd om respectvol nee te zeggen en mijn grenzen aan te geven, zonder dat ik mij daar schuldig over hoef te voelen. En dat is ontzettend belangrijk, want het heeft een grote invloed op hoe jij je voelt en hoe jij je leven vormgeeft. 

Waarom nee zeggen zo belangrijk is

Nee zeggen is een krachtige vorm van grenzen stellen en een manier om je energie en tijd te bewaken. Door vaker bewust nee te zeggen vanuit liefde voor jezelf, in plaats van automatisch ja te zeggen vanuit angst, ga je van moeten naar willen. Je zegt daarmee ja tegen jezelf, jouw behoeften en jouw prioriteiten. Je bepaalt dan zelf hoe je je dag invult en waar en aan wie je je energie en aandacht besteedt.

Het resultaat? Je wordt minder geleefd en leeft meer vanuit je eigen verlangen en wensen, waardoor je veel meer in een flow komt. Je doet tenslotte de dingen waar je écht achter staat en volmondig ja op kunt zeggen. Nee zeggen is dus een goede manier om de leiding over je leven terug te nemen. Het voorkomt dat je overspannen raakt, en in je overleefmodus zit. 

“Nee zeggen is een vorm van assertiviteit waarmee je jouw grenzen en energie bewaakt. Door nee te zeggen, zeg je ja tegen jezelf en jouw behoeften. Je hebt tijd over voor dingen waar je energie van krijgt, blij van wordt en die echt bij je passen. Hierdoor heb je meer het gevoel dat je voluit leeft.” 

Klinkt goed, niet? Maar hoe doe je dat dan, nee zeggen? Allereerst door op onderzoek uit te gaan, met de onderstaande 5 inzichten. Daarna ga je oefenen in de praktijk met de 5 effectieve en praktische tips. Ik weet zeker dat het je hiermee gaat lukken om ook vaker nee te zeggen!

5 inzichten die je helpen om nee te zeggen 

1. Je kunt en hoeft niet iedereen tevreden stellen

Waarschijnlijk vind je het heel belangrijk dat mensen je aardig vinden, en tevreden zijn met jou. Je wilt conflicten kosten wat kost vermijden of vindt waardering belangrijk en zegt daarom altijd ja. Maar dat gaat ten koste van jezelf. Want als je alles voor iedereen wil zijn, ben je niets voor jezelf. 

Als je nee wilt leren zeggen, onthoudt dan dat je niet altijd iedereen tevreden kunt stellen. En dat dat vooral ook niet hoeft. Het is onrealistisch om te denken dat iedereen je altijd aardig en leuk zal vinden. Altijd ja zeggen terwijl je nee bedoelt is geen duurzame manier om meer waardering te krijgen. Sterker nog, mensen hebben meestal bewondering voor mensen die hun grenzen bewaken en voor zichzelf opkomen. Wil je dit leren? Lees dan eens de blogs over het vergroten van je zelfvertrouwen en eigenwaarde.

2. Je bent niet egoïstisch als je nee zegt

Voel jij je schuldig of egoïstisch als je nee zegt en je grenzen aangeeft? Alleen het feit al dat het je moeite kost om nee te zeggen en hierover nadenkt, is het levend bewijs dat je geen egoïst bent;) Besef bovendien dat als je nee zegt, je nee zegt tegen een vraag/verzoek van iemand, en niet tegen de persoon zelf. Daarnaast kun je als je vaker nee zegt tegen dingen of mensen die je energie ontnemen, er beter voor de belangrijkste mensen in je leven zijn. Door je energie en tijd te bewaken houd je namelijk meer tijd en energie over! 

3. Geen nee kunnen zeggen komt vaak voort uit angst

Mensen die moeite hebben met nee zeggen zijn vaak heel perfectionistisch, willen graag andere mensen naar de zin maken, of hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Meestal zijn ze ook hoogsensitief, waardoor ze gevoelig(er) zijn voor sfeer en gevoelens van anderen. Ze zijn bang om een ander te kwetsen, om een sfeer of relatie te verpesten, of om niet gewaardeerd te worden, en gaan daarom de confrontatie liever niet aan. 

Door bij jezelf te onderzoeken wat maakt dat je het zo moeilijk vindt om nee te zeggen, kun je aan dat stukje werken en uiteindelijk beter nee zeggen. Geen nee kunnen zeggen is meestal een patroon waar een diepere (angst) oorzaak onder ligt. Bijvoorbeeld de angst om afgewezen te worden, conflicten te krijgen of om geen waardering meer te ontvangen. Vraag door aan jezelf wat maakt dat je geen nee durft te zeggen, totdat je bij de kern komt en weet wat eronder ligt. Werk daaraan. Het gaat je helpen om beter nee te zeggen! 

4. Als je je waarden, doelen en grenzen kent wordt nee zeggen makkelijker

Nee zeggen heeft ook alles te maken met grenzen aangeven en weten wat voor jou echt belangrijk is in het leven, zoals je waarden en doelen. Als jij je grenzen, waarden en doelen niet kent, is het heel lastig om ze te bewaken. Onderzoek dus bij jezelf wat je grenzen zijn en welke 5 waarden/doelen voor jou het belangrijkst zijn. (Tip: in het gratis Proudly Imperfect werkboek vind je een oefening waarmee je jouw belangrijkste kernwaarden achterhaalt). 

Maak ook eens een lijst met dingen/mensen die je energie kosten, en die je energie geven. Zo krijg je ook een goed beeld wat/wie belangrijk voor je is, en waar je liever nee tegen zegt. Heb je nog geen idee wat jouw grenzen zijn? Lees dan eens dit blog, hierin leer je hoe je je grenzen aanvoelt en aangeeft.

“Hoe beter jij weet wat je grenzen, waarden en doelen zijn, hoe makkelijker het wordt om nee te zeggen als het daar niet bij past.”

5. Je hoeft niet altijd aan te staan 

Mensen verwachten tegenwoordig snel een antwoord te krijgen. Dit kan extra druk geven waardoor het lastiger is om nee te zeggen. Door continu aan te staan, krijg je bovendien het gevoel dat je direct moet reageren en houd je minder tijd over voor prioriteiten. Maak daarom duidelijke afspraken met jezelf hoe jij jouw tijd en energie verdeelt wat digitale toegankelijkheid betreft. Niet altijd ‘aan staan’ en jezelf rust gunnen is ook een belangrijke vorm van nee zeggen.

Hoe je dat doet? Leg bijvoorbeeld na 20.00 je telefoon weg, check 3 keer per dag je mails in plaats van je mailbox de hele tijd aan te laten, en beantwoord 1 keer per dag je social media. Wil je hier meer over lezen? Tips om minder op je telefoon te zitten vind je hier.

Nee zeggen in de praktijk

Nu je o.a. je grenzen helder hebt, weet wat je waarden zijn en hebt onderzocht waar je angst om nee te zeggen vandaan komt, is het tijd om te oefenen in de praktijk. Want alleen door te oefenen kun je nee zeggen echt leren. Houd daarbij de onderstaande 5 stappen in je achterhoofd, zodat je op een vriendelijke  manier nee kunt zeggen tegen een verzoek van een ander en ja gaat zeggen tegen jezelf! 

1. Geef jezelf tijd voor een denkpauze

Heb jij de neiging om onder druk snel ja te zeggen? Of overvalt iemand je met een vraag/verzoek? Geef jezelf dan een denkpauze en zeg dat je er later op terugkomt. Zeg vriendelijk “Bedankt voor je verzoek, ik ga er even over nadenken en kom er ….(geef een dag/tijd aan) op terug.“

Weeg in de tussentijd goed af wat voor jou de voor-en nadelen zijn en of het verzoek past bij jouw waarden en doelen. Vraag jezelf ook af of je het zou doen om een ander tevreden te houden, of omdat je het echt zelf wilt. Oftewel; of je het vanuit angst of vanuit liefde zou doen. 

Door een denkpauze neem je de tijd om je prioriteiten op een rij te zetten en voorkom je dat je vanuit je auto-respons reageert. Bovendien kun je nadenken hoe je eventueel op een beleefde manier toch nee kunt zeggen.

2. Houd nee zeggen simpel

Veel mensen zijn geneigd een uitgebreide verklaring te geven als ze willen nee zeggen, of om eromheen te praten. Dat is lastig voor jezelf, en voor de ander. Het is dan niet duidelijk wat je bedoelt, en je nee verliest aan kracht. 

Probeer je antwoord daarom simpel en respectvol te houden. Nee zeggen mag ook zonder lange uitleg, een verklaring of excuus. Sterker nog, het is veel effectiever om geen excuus of verklaring te gebruiken. Uit onderzoek blijkt dat de mensen die een (vaag) excuus gebruiken, het moeilijker vinden om onder een verzoek of verplichting uit te komen. Een excuus geeft ruimte voor discussie, waardoor een ander je alsnog kan overhalen iets tegen je zin te doen. 

Wees in je reactie wel altijd respectvol naar de ander. Wat voor gevoel geeft jouw nee aan de ander? Door bot of boos te reageren geef je een ander het gevoel een negatief gevoel. Dat is natuurlijk niet fijn. Denk dus na hoe jouw boodschap overkomt. “Fijn dat je jouw kinderen het liefst aan mij toevertrouwd, maar het komt mij niet uit. Ik hoop dat je het op andere manier kunt oplossen”, is een heel duidelijk en tegelijkertijd een respectvol antwoord. 

3. Doe eventueel een suggestie

Komt een verzoek van een ander echt niet uit, of voelt het niet goed, maar zit je in een situatie waarin je aanvoelt dat volledig nee zeggen niet kan? Doe dan een suggestie, waardoor je meedenkt aan een oplossing en tegelijkertijd jouw grenzen bewaakt. Hierdoor creëer je een win-win situatie voor beiden. 

Doe bijvoorbeeld een suggestie wie wel kan helpen bij het verzoek van de ander. Of geef een ander moment aan waarop je wel kunt helpen. Zeg bijvoorbeeld “Ik kan je hier niet mee helpen, maar ik ken nog iemand die hier heel goed in is. Misschien kun je hem vragen?” of “Ik kan je niet brengen vanavond, maar morgenavond breng ik je graag!” 

4. Nee zeggen kan altijd nog! 

Heb je ja gezegd en merk je achteraf dat het toch niet goed voelt of niet uitkomt? Het overkomt iedereen weleens, en hoeft helemaal geen probleem te zijn. Je hebt – ook als je al ja hebt gezegd – het recht om van mening te veranderen. Het is oké om aan een ander aan te geven dat je er nog eens goed over na hebt gedacht en toch nee moet zeggen. Doe dit wel zo snel mogelijk, zodat een ander op zoek kan gaan naar een nieuwe oplossing. Denk eventueel mee over een oplossing of doe een suggestie zoals hierboven beschreven.

5. Houd je een boekje bij 

Houd in een boekje bij wanneer het je gelukt is om nee te zeggen en je grenzen aan te geven. En ook wat dit je heeft gebracht. Had je door nee te zeggen meer tijd voor jezelf, je familie of jouw fijne hobby over? Of om je eigen werk af te maken? Door dit te noteren, krijg je steeds meer vertrouwen in jezelf dat je wél nee kunt zeggen, en zie je duidelijk wat het je oplevert. Schrijf ook de hele kleine nee momenten op. Bijvoorbeeld als je nee zei tegen een taartje op werk. Hoe meer bewijzen je verzamelt dat je wel nee kunt zeggen, en hoe meer je de beloning daarvan ziet, hoe makkelijker het wordt!

Zo, je hebt nu handvatten die jou helpen om vaker nee te zeggen. Oefen hier de komende weken eens mee, en wees mild naar jezelf. Verwacht niet dat het je ineens zonder moeite lukt. Patronen doorbreken vraagt om tijd, oefening en doorzettingsvermogen. Wil jij nog beter leren om je grenzen aan te geven, en meer zelfvertrouwen ontwikkelen? Dan is het online Zelfvertrouwen Programma wat voor jou! Bekijk hier het programma.