Van overleven naar leven. Zo doe je dat

Ik lig met mijn vriend in bed en ben net wakker. Ik voel mij dankbaar voor de avond ervoor, waarin ik samen met mijn beste vrienden mijn verjaardag vierde. “Wat was het fijn he”, zei hij tegen mij. Ik kijk hem aan en begin spontaan te huilen. Niet van verdriet, maar van dankbaarheid en geluk.

Hij slaat een arm om mij heen en ik snik; “ik ben zo blij dat ik eindelijk mensen langzaam toelaat en weer aan het genieten ben. Ik heb het gevoel dat ik van overleven, langzaam meer en meer aan het leven ben.” Hij pakt me nog steviger vast, geeft mij een kus op mijn voorhoofd en zegt: “en dat verdien je ook, lieverd.” 

Van overleven naar leven

Afgelopen jaar is voor mij een belangrijk jaar geweest. Het was voor mij het jaar waarin ik van ‘overleven’, steeds meer ben gaan leven en nog bewuster koos voor MIJN geluk. Toch is mijn ‘overleefmodus’ nog niet helemaal verdwenen. Ik merk dat het nog in mijn systeem zit, en vooral als ik stress ervaar erin terugval. Het is ook niet iets dat je zomaar loslaat en achter je laat. Langzaam leer je op een andere, constructieve manieren met (tegenslag in) het leven om te gaan, waardoor het leven steeds fijner wordt. 

Overleven?

Overleven klinkt best heftig. Je moet het woord niet te letterlijk nemen. Er zit niemand met een mes achter mij aan, en ik leef niet op straat. Gelukkig! Wat ik er wel mee bedoel? Overleven betekent dat je vast zit in beperkende patronen. Deze ‘overleefpatronen’ zijn copingstrategieën, die we meestal onbewust inzetten als we stress of tegenslagen ervaren. Het is een manier om bepaalde gevoelens niet te hoeven voelen.Bijvoorbeeld de angst om gekwetst te worden, niet goed genoeg te zijn en afgewezen te worden door anderen.

Sommige mensen streven naar perfectie, anderen schakelen hun gevoel uit door te vluchten in eten, overmatig werken of sporten. Of we proberen overal controle op te houden, gaan pleasen, durven geen nee te zeggen, maken onszelf groter of kleiner, en gaan uit de verbinding met onszelf. 

Uit contact met wie jij bent en wat jij wilt

Als je vast zit in het overleven, sta niet in contact met jezelf, met wat je wilt en wie je werkelijk bent. Je hebt het gevoel dat je geleefd wordt door situaties of personen om je heen. Hierdoor kun je je machteloos voelen, het gevoel hebben dat je je continu moet aanpassen of moet worstelen om alle ballen in de lucht te houden. Je denkt regelmatig negatief over jezelf en je leven, waardoor onzekerheid, angst, frustratie en onrust de overhand hebben.

Je bent zoekend, vergelijkt je met anderen, en het gras lijkt groener aan de overkant. Waarschijnlijk heb je het gevoel dat je maar een fractie bent van wat je kunt zijn. En dat je veel meer uit jezelf en je leven kunt halen. Je wilt heel graag loskomen van het overleven en het leven leiden waar je echt naar verlangt, maar je weet niet hoe…want elke keer val je weer terug in die belemmerende patronen.

Overleven voelt alsof je continu ‘in gevecht’ bent met jezelf en het leven. Alsof het leven tegen je is, en niet voor je. Maar het leven is niet tegen je, de oude belemmerende patronen houden jou tegen.

Ik heb niemand nodig
Toen ik vastzat in mijn overleefmodus, probeerde ik mij heel groot en sterk te houden voor de buitenwereld. Ik had een ‘ik doe het wel even’ en ‘ik heb niemand nodig’ houding. Maar diep vanbinnen voelde ik mij heel alleen in mij struggle. Ook voelde ik mij chronische moe. Logisch, want ik leefde vooral uit de angst van mijn overleefmodus, waardoor ik continu gespannen was en mijn ‘levensenergie’ niet kon stromen. Bovendien liet ik niemand toe om mij te steunen. Ik wilde sterk overkomen, en verborg mijn angsten en onzekerheden. Ik piekerde veel en sliep slecht. Ook dacht ik negatief over mezelf, waardoor ik mij vaak onzeker en somber voelde. Ik moest alles perfect doen, om fouten maken te voorkomen. Ik wist niet wat ik wilde en zat ik vast in relaties en banen die niet bij mij paste. Oftewel; ik had het gevoel dat ik niet leefde, maar aan het overleven was. 

“ Ik voelde mij verdwaald en in een strijd, en daarin heel alleen.” 

Waar komt een overleefmodus vandaan?

Voordat je boos op jezelf wordt en jezelf verwijt dat je jezelf belemmert, moet je het volgende weten. Het is niet jouw schuld! Een overleefmodus ontstaat namelijk al in onze kinderjaren. In onze jeugd ervaren we dat bepaalde gevoelens te pijnlijk zijn of afgestraft worden. Dat voelt voor een kind best onveilig, het wilt erbij horen. Daarom ontwikkelen we aanpassingspatronen, (overleefpatronen) zodat we ons weer geliefd en veiliger voelen.

Vroeger diende de overleefmodus je, en als kind kon je niet anders. Maar helaas belemmert het je nu als volwassene vooral, en doe je jezelf ermee tekort. Het zorgt er namelijk voor dat je bepaalde behoeften en delen in jezelf afwijst. Na jarenlang overleven ben je uit contact met je lijf en je gevoel, en leef je voor vooral vanuit je angst en je overleef patroon.

Van overleven naar leven; als de pijn te groot is

Veel mensen die in de overleefmodus zitten, gaan pas iets veranderen als ze een dieptepunt bereiken. Dit kan een burn-out zijn, of een heftige levensgebeurtenis zoals een scheiding of ongeluk. Het is heel menselijk om pas in beweging te komen als de pijn te groot is, de noodzaak is dan immer hoog. Toch is voor jezelf prettiger om eerder van overleven naar leven te gaan, zodat je dit soort zware situaties voorkomt. Maar waar begin je? Hoe ga je van overleven naar leven? 

Leven betekent trouw zijn aan jezelf

Wat ik heb ervaren is dat onder een overleefmodus, een behoefte ligt aan meer zelfvertrouwen, zelfliefde en eigenwaarde. Aan een gevoel van veiligheid, liefde en warmte in jezelf. Leven betekent namelijk dat je trouw bent aan jezelf. Of anders gezegd; aan wat je van binnen voelt. Je waardeert en vertrouwt jezelf genoeg om naar jezelf te luisteren en de stappen te nemen die VOOR JOU goed voelen. Je levenslust neemt dan toe, omdat je niet vanuit verkramping en angst leeft, maar vanuit vertrouwen.

Om dat te vinden, heb je eerst een weg te doorlopen wat soms oncomfortabel kan zijn; de weg van het voelen. Ja, ook de emoties waar je nu nog van weg vlucht. Want pas als je je durft over te geven aan het gevoel waar jij tegen vecht – angst, onzekerheid, verdriet, pijn – kun je van overleven, naar leven gaan. 

“Eén ding is zeker; het leren dealen met alle gevoelens die je tegenkomt in je leven, is niet makkelijk. Maar of het nu boosheid, angst, stress of depressie, schuldgevoel of leegte is; ertegen strijden gaat je niet verder helpen. Het maakt het alleen maar zwaarder op langere termijn.”

Voelen geeft ruimte om te leven

Door te leren voelen, leer je jezelf en jouw behoeften weer (h)erkennen. En door vervolgens gehoor te geven aan dat wat jij nodig hebt, krijg je langzaam weer vertrouwen in jezelf en het leven. Je ziet dat wat het leven je ook geeft, je het wel aankunt, omdat je er voor jezelf bent. Je staat achter jezelf, en komt voor jezelf en jouw behoeften op, in plaats van dat je ervoor wegrent. Langzaam heb je steeds minder je overleefmechanisme nodig, waardoor er ook steeds meer ruimte komt om te leven. Bovendien kan oude pijn langzaam verwerkt worden, waardoor je levensenergie weer kan gaan stromen.

Het gevecht met jezelf en tegen je emoties wordt minder en lichamelijke klachten ook verminderen. Je doet meer dingen die JOU gelukkig maken, waar jij je goed bij voelt en leeft vanuit meer ontspanning en met meer plezier. Hierdoor trekt je mensen aan die beter bij je passen, en er komen meer positieve dingen op je pad. Zit je meer en meer in een flow. En als je een tegenslag hebt, vecht je niet meer tegen jezelf, maar toon je compassie. Je geeft jezelf wat je nodig hebt om hier doorheen te komen, en behandelt jezelf als je beste vriendin.

“Zodra je beter naar jezelf leert luisteren, kun je doorbreken uit je belemmerende patronen. Klachten verminderen, je gaat diepere verbindingen aan en je gevoel van eigenwaarde, zelfliefde en zelfvertrouwen nemen toe. Je hebt dan een stabiele basis om het leven te creëren waar je écht naar verlangt.“

Van hoofd naar hart

De stap nemen van overleven (vanuit het hoofd) naar leven (vanuit je hart, met je hoofd als strategisch partner) is een waardevolle weg om te leren bewandelen. En het is ook super spannend, want je hebt je niet voor niets jarenlang verstopt voor delen en gevoelens in jezelf. Het is overigens niet iets dat je in één keer leert. Je kunt er enkel komen door elke dag te kiezen voor jezelf, en vervolgens gecommitteerd en consistent aan jezelf en jouw groei te werken. In het volgende blog, geef ik je praktische tips die je helpen om weer met jezelf in contact te komen, en trouw te zijn aan jezelf. Zodat ook jij, langzaam aan, van overleven naar leven kunt gaan. 

Maar laat voor nu het bovenstaande even bezinken. Vraag jezelf het volgende af: Zit jij vast in het overleven? En zo ja, welke patronen belemmeren jou om echt te leven? Hoe zou je leven eruit zien als jij niet meer aan het overleven bent, maar echt voluit leeft?

Wil jij weer leren om voluit te leven en daarin begeleid worden? Dan is het online Thrive Programma wat voor jou! Bekijk het programma hier.